WARSZTATY ANTYDYKSRYMINACYJNE
Wydaje się, że jesteśmy skazani na wszechobecną mowę nienawiści, rasizm i dyskryminację - dyskryminowani są obcokrajowcy, Polacy o odrobinę ciemniejszej karnacji, niż bohaterowie popularnych seriali, kobiety, osoby z niepełnosprawnościami, osoby w jakikolwiek sposób "nienormatywne", ojcowie i wiele, wiele innych grup. A gdybyśmy tak mogli po prostu przestać dyskryminować?
Wbrew pozorom dyskryminacja najczęściej nie wynika ze złośliwości, czy trwałych wypaczeń charakteru - postawy dyskryminujące (z pewnymi wyjątkami) zanikają wraz ze wzrostem wiedzy* i umiejętności pracy międzykulturowej, międzygrupowej, czy w
specyficznych środowiskach pracy. Innymi słowy - doświadczenie codziennej współobecności, pracy, czy odpoczywania razem sprawia, że dyskryminacja i jej źródło - stereotypy i uprzedzenia zanikają. A gdzie lepiej ćwiczyć niedyskryminowanie, niż na warsztatach antydyskryminacyjnych?
*Wiedzy autentycznej, bazującej na aktualnych danych i eksperymentach, która została zweryfikowana metodami naukowymi.
W ramach kursu poruszane są takie zagadnienia jak:
-
Czym jest kultura i jak wpływa ona na budowanie tożsamości grupowej, stereotypów, autostereotypów i filtrów poznawczych?
-
Jak działają filtry poznawcze w komunikacji międzygrupowej?
-
Czym właściwie różnią się między sobą kultury?
-
Czy w Polsce występuje jakiekolwiek zróżnicowanie kulturowe?
-
Jak wygląda tradycja i współczesność polskiego zróżnicowania kulturowego?
-
Kim jest polski imigrant i imigrant przyjeżdżający do Polski? Kim są ekspaci, uchodźcy i przesiedleńcy?
-
Z jakich innych powodów, niż kulturowe i religijne można być dyskryminowanym?
-
Na czym polega dyskryminacja?
-
Czy da się przeciwdziałać dyskryminacji?
-
Jakie są formy dyskryminacji?
-
Jak zapobiegać dyskryminacji?
-
Co prawo mówi o dyskryminacji?
-
Stereotypizacja i etnocentryzm - każdy jest etnocentrykiem?
-
Tolerancja i niedyskryminowanie - skutki społeczne - bilans zysków (i strat?)
-
Działanie w razie dyskryminacji (prawne, społeczne i psychologiczne).
ZRÓŻNICOWANIE KULTUROWE W SZKOLE
Obecnie do polskich żłobków, przedszkoli, szkół i uczelni uczęszczają dzieci ponad dwóch milionów obcokrajowców. Dzieci te borykają się z odmiennością kultury, języka, systemów naucznia, a także szokiem kulturowym, problemami adaptacyjnymi i nierzadko dodatkowymi traumami i urazami posttraumatycznymi, które najczęściej pozostają nierozpoznane i jako takie, nie mogą zostać zniwelowane lub usunięte.
W związku z tym część szkół i nauczycieli czuje potrzebę uzupełnienia swojej wiedzy i kompetencji o zarządzanie wielokulturowością w klasie i szkole.
Jeżeli szukasz takich szkoleń - jesteś u celu! W ramach Rady Pedagogicznej, szkolenia wyjazdowego lub dokształcania kadry poprowadzimy całościowe szkolenie, wraz z warsztatami, przygotowaniem materiałów i dodatkowych pomocy w komunikacji z uczniem cudzoziemskim i jego rodzicami (np. przygotujemy dla Ciebie i Twojej szkoły ulotki dla dzieci cudzoziemskich i ulotki dla ich rodziców, które odpowiedzą na wszystkie najważniejsze pytania, które są dla nich istotne w zakresie organizacji roku szkolnego, systemu oceniania, komunikacji ze szkołą i nauczycielami, obyczajów szkolnych oraz potencjalnej pomocy, którą mogą uzyskać na drodze do integracji z resztą szkoły i jej społeczności).
O części tych działań można poczytać tutaj: https://fraczek-broda.wixsite.com/jfbroda/post/do-s-dont-s-integracji-mi%C4%99dzykulturowej-w-szkole
W czasie kursu mówimy m.in. o:
-
Obecnej polityce wielokulturowości.
-
Kulturze i świadomości kulturowej Twoich uczniów.
-
Zróżnicowaniu zdolności i aspiracji uczniów z różnych kultur.
-
Radzeniu sobie z problemami w zarządzaniu grupą wielokulturową.
-
Stereotypach, uprzedzeniu i etnocentryzmie.
-
Adaptacji, asymilacji, integracji (i dlaczego asymilacja nie jest najlepszym pomysłem na dobrze funkcjonującą społeczność).
-
Różnych typach poznawczych, typach pracy i współpracy w różnych kulturach.
-
Wzorcach komunikacyjnych i negocjacyjnych różnych kultur.
-
Budowaniu autorytetu i wizerunku w różnych kulturach.
-
Budowaniu wielokulturowej grupy i klasy.
-
Szoku kulturowym, PTSD, traumach i zaburzeniach wśród dzieci migranckich.
-
Technikach i metodach działania nauczyciela w klasie wielokulturowej.
ZARZĄDZANIE WIELOKULTUROWOŚCIĄ W SZKOLE
Zarządzanie wielokulturowością w szkole to dla wielu dyrektorów potężne wyzwanie logistyczne, prawne, kulturowe i czasowe. Sytuacja wielokulturowości na takim poziomie jest w polskiej szkole nowością, a wzorce, które istniały przed 1939 r. (kiedy zróżnicowanie kulturowe, narodowościowe i religijne istniało) nie sprawdzą się w nowoczesnym państwie prawa i w aktualnych modelach nauczania.
Zarządzanie wielokulturowością tymczasem nie jest aż tak skomplikowane, jak by się mogło wydawać na pierwszy rzut oka. W sukurs przychodzą współczesne wzorce z całego zachodniego i wschodniego świata (Polska jest jednym z najmniej zróżnicowanych
etnicznie społeczeństw świata), które od wielu dekad praktykują zarządzanie wielokulturowością. czerpiąc z najlepszych i najbardziej efektywnych wzorców i odrzucając wzorce, które się nie sprawdziły, można przeorganizować zastałe i utrwalone lecz nie zawsze efektywne i przyjazne uczniom i nauczycielom rozwiązania, tak aby przyjazna, efektywna, wielokulturowa szkoła stała się nową rzeczywistością Waszych uczniów!
Szkolenie skupia się na takich zagadnieniach jak:
-
Przygotowanie szkoły i klasy na edukację w środowisku wielokulturowym.
-
Edukacja międzykulturowa – wyzwania i szanse.
-
Czynniki środowiskowe w nauczaniu.
-
Uwzględnienie zróżnicowania zdolności i aspiracji uczniów z różnych kultur w początkowych stadiach integracji w środowisku szkolnym.
-
Radzenie sobie z problemami w zarządzaniu grupą wielokulturową.
-
Wprowadzenie nowego ucznia do klasy i szkoły.
-
Budowanie autorytetu i wizerunku wśród zróżnicowanych uczniów.
-
Regulamin szkoły, a prawo i kultura.
-
Zasada równości w różnorodności.
-
Zasada niedyskryminacji i budowania relacji.
-
Przełamywanie barier kulturowych i językowych.
-
Zarządczość w szkole wielokulturowej: stawianie właściwych celów we właściwy sposób, taktyka i strategia zarządzania wielokulturową grupą, myślenie projektowe vs. myślenie zarządcze.
-
Polecane warsztaty i zajęcia.
WIELOKULTUROWA SZKOŁA
NOWE WYZWANIA I OBOWIĄZKI
Wielokulturowość wielu szkół, uczelni, przedszkoli, a nawet żłobków stawia przed kadrą zarządzającą tymi placówkami, a także przed jej nauczycielami i pracownikami nie dydaktycznymi nowe wyzwania i obowiązki, z których nie każde jest oczywiste. Czy musimy gdzieś zgłaszać pobyt dziecka na dwudniowej wycieczce? Czy możemy nakazać dziecku przyjść w dzień, który nie jest ustawowo wolny od pracy do szkoły wiedząc, że w tym dniu w religii, wyznawanej przez całą rodzinę dziecka odbywają się święta? Kiedy dziecko w końcu dowie się, czy zostaje w Polsce, czy nie? Czy możemy dziecku dać dodatkowe zajęcia z języka polskiego? A co z asystentami kulturowymi?
Aby odpowiedzieć na te pytania w ramach kursu poruszamy takie zagadnienia jak:
-
Polityka migracyjna Unii Europejskiej i stosowane w Unii definicje prawne: migrant, uchodźca, azylant, ekspata.
-
Legalna migracja w ramach Unii Europejskiej i z krajów spoza Unii – pracownicy, łączenie rodzin, studenci i uczniowie na wymianach edukacyjnych, długoterminowi rezydenci.
-
Polityka migracyjna Unii Europejskiej: legalna i nielegalna imigracja, ruchy migracyjne i kryzys migracyjny, integracja, zwalczanie nielegalnej imigracji, umowy o readmisji i ich egzekucja.
-
Mniejszości kulturowe, religijne i narodowe w polskim prawie.
-
Repatriacje i powroty.
-
Prawa człowieka nieautochtonicznych mieszkańców Polski i Europy.
-
Prawa do pobytu i prawa obywatelskie.
-
Polityka imigracyjna Polski: akty prawne, nabycie obywatelstwa, praca i nauka w Polsce, nowa ustawa o cudzoziemcach, ochrona cudzoziemców.
-
Współczesna polska polityka wielokulturowości.
-
Na co zezwala system oświaty, a co jest niedozwolone? Jak zgodnie z prawem możemy wesprzeć naszych uczniów? (dodatkowe godziny dydaktyczne, pomoc nauczyciela, język polski, wsparcie w kontaktach z administracją?)
-
Tak i nie: podsumowanie praw i obowiązków pracowników szkół, uczniów i ich rodziców w świetle rozważań o wielokulturowości.
PROCES ADAPTACJI KULTUROWEJ W SZKOLE
Wielokulturowość wielu szkół, uczelni, przedszkoli, a nawet żłobków stawia przed kadrą zarządzającą tymi placówkami, a także przed jej nauczycielami i pracownikami nie dydaktycznymi nowe wyzwania i obowiązki, z których nie każde jest oczywiste. Czy musimy gdzieś zgłaszać pobyt dziecka na dwudniowej wycieczce? Czy możemy nakazać dziecku przyjść w dzień, który nie jest ustawowo wolny od pracy do szkoły wiedząc, że w tym dniu w religii, wyznawanej przez całą rodzinę dziecka odbywają się święta? Kiedy dziecko w końcu dowie się, czy zostaje w Polsce, czy nie? Czy możemy dziecku dać dodatkowe zajęcia z języka polskiego? A co z asystentami kulturowymi?
Moment przejścia przed drzwi szkoły jest pewnym etapem na drodze przemiany kulturowej ucznia i jego rodziny (pamiętajmy, że to często właśnie dzieci są "bramą do nowej kultury" dla ich rodzin - szybciej się adaptują, błyskawicznie mogą nauczyć się nowego języka, są reprezentantami swoich rodziców w urzędach). Od chwili wyjazdu w kraju pochodzenia uczeń przechodził (i zapewne wciąż przechodzi) przez kolejne fazy adaptacji kulturowej i to od nas – mieszkańców miasta, ulicy, państwa, od nas – specjalistów – lekarzy, pracowników administracji i przede wszystkim od nas - nauczycieli i pedagogów zależy w dużej mierze na ile ta adaptacja będzie udana dla ucznia i jego otoczenia.
Aby móc wspomóc ucznia i jego rodzinę w przechodzeniu przez nie najłatwiejszy proces adaptacji kulturowej, trzeba znać cały „background”, całe tło sytuacyjne adaptacji, co oznacza, że trzeba znać i rozumieć specyfikę zachowania w środowisku zróżnicowanym kulturowo: znać i rozumieć konsekwencje posiadania określonej kultury, zmian jej paradygmatów, skutki takich przemian, a także znać i rozumieć, na poziomie „ludzkim” (na poziomie współczującym) i na poziomie zawodowym (czyli na poziomie planującym i organizującym).
Omawiamy zatem takie zagadnienia jak:
-
Kultura i zróżnicowanie kulturowe.
-
Typy kultur (wg Gestelanda, Huntingtona, Hofstede) i konsekwencje wynikające z przynależności do określonej kultury dla uczenia się w polskim systemie edukacyjnym.
-
Czynniki wpływające na kulturę w Polsce obecnie (globalizacja, glokalizacja, zmiany klimatyczne, imigracja, ruchy narodowe, ruchy na rynku pracy, demografia, zjawiska gospodarczo-ekonomiczne).
-
Kulturowe założenia historyczne wpływające obecnie na adaptację kulturową i jej postrzeganie w Polsce.
-
Stereotypizacja, etnocentrym, tolerancja na drodze do integracji.
-
Makrospołeczne warianty relacji międzykulturowych.
-
Polityka imigracyjna UE i Polski.
-
Integracja - asymilacja.
-
Adaptacja kulturowa i szok kulturowy.
-
Oczekiwania wobec imigrantów i kraju imigracji.
-
Zarys operacjonalizacji kultury na potrzeby szkoły i klasy przyjmującej dzieci cudzoziemskie (nisko zintegrowane kulturowo i społecznie).
Nasz kurs zapewnia szkolenie teoretyczne, warsztaty, bibliografię do wykorzystania, a także pomoc w opracowaniu i redakcji ulotek dla uczniów i ich rodziców (o nich można poczytać tutaj: https://fraczek-broda.wixsite.com/jfbroda/post/do-s-dont-s-integracji-mi%C4%99dzykulturowej-w-szkole), które pomogą w przejściu przez proces integracji w szkole i poza nią.
PRACA Z KLASĄ WIELOKULTUROWĄ
Nauczanie uczniów pochodzących z różnych krajów, kultur, języków i religii to dla wielu nauczycieli potężne wyzwanie, które generuje całą masę obaw, stresu i czarnowidztwa. Tymczasem wbrew porozom i poczatkowym obawom, praca z klasą wielokulturową może przebiegać płynnie, wspomagając multifunkcyjność, otwartość na nowe rozwiązania i pomysły, a także kreatywność i efektywność zarówno Twoich uczniów, jak i Twoją własną!
Rozwiązania, które propononujemy sprawdzają się od lat w dziesiątkach szkół i uczelni, z którymi współpracujemy!
Szkolenie skupia się na takich zagadnieniach jak:
-
Przygotowanie klasy na edukację w środowisku wielokulturowym.
-
Otwartość i neutralność światopoglądowa jako pozostawienie miejsca na kreatywność i własne oduczniowskie rozwiązania.
-
Edukacja międzykulturowa – wyzwania i szanse.
-
Czynniki środowiskowe w nauczaniu.
-
Zróżnicowanie zdolności i aspiracji uczniów z różnych kultur.
-
Radzenie sobie z problemami w zarządzaniu grupą wielokulturową.
-
Techniki i metody działania nauczyciela w klasie wielokulturowej.
-
Regulamin szkoły, a prawo i kultura.
-
Zasada równości w różnorodności.
-
Zasada niedyskryminacji i budowania relacji.
-
Przełamywanie barier kulturowych i językowych.
-
Szok kulturowy i jego neutralizacja.
-
Budowanie grupy – etapy, członkowie, mechanizmy, zarządczość (stawianie właściwych celów we właściwy sposób, taktyka i strategia zarządzania wielokulturową grupą, myślenie projektowe vs. myślenie zarządcze).
-
Polecane warsztaty i zajęcia.
KOMUNIKACJA Z UCZNIEM CUDZOZIEMSKIM
Komunikowanie się z uczniem cudzoziemskim to skomplikowanie zagadnienie.
Z jednej strony bowiem nauczyciel stoi przed wyzwaniem najbardziej oczywistym – jego uczeń mówi w innym języku, niż on sam. Nauczyciele i nauczycielki sięgają po zajęcia dodatkowe, porozumiewanie się przez mimowolnych tłumaczy – po dzieci posługujące się językiem, którym mówi uczeń niepolskojęzyczny, po ich rodziców i dalszą rodzinę oraz – w bardzo sporadycznych sytuacjach, po pomoc nauczyciela (asystentów kulturowych), o którą jednak trudno.
Z drugiej strony komunikacja to nie tylko język. Proksemika (dystans fizyczny między ludźmi, akceptowalny kulturowo w danej społeczności), mimika, gestykulacja, ba! nawet kulturowa semantyka kolorów (znaczenie nadawane kolorom przez kultury) mogą się zdecydowanie różnić między narodami. Nie wspominając nawet o kulturowo uwarunkowanym dostrzeganiu sygnałów werbalnych i niewerbalnych!
W ramach kursu poruszane są zatem m.in. zagadnienia związane z:
-
Komunikacją językową z uczniem cudzoziemskim – zalecenia i wskazówki na kolejne fazy adaptacji ucznia w środowisku szkolnym.
-
Komunikacją niewerbalną charakterystyczną dla dominujących kultur pozapolskich w szkole – omawiana jest proksemika, chrometyka, mimika i gestykulacja, znaczenie ciszy, niewerbalne formy wyrażania akceptacji i niezgody lub nagany charakterystyczne dla danej kultury.
-
Komunikacyjnymi skryptami kultury charakterystycznymi dla dominujących w szkole pozapolskich kultur – jak dane kultury wyrażają wdzięczność, niepewność, szacunek, niezadowolenie, agresję itp.
-
Komunikacyjnymi skryptami kulturowymi dotyczącymi kontaktu z rodzicami – jak rozmawiać z rodzicami uczniów niepolskich? W jaki sposób komunikować im osiągnięcia i potknięcia ich dziecka tak, aby żadna ze stron nie poczuła się potraktowana niewłaściwie?
-
Budowaniem platform komunikacji z uczniami niepolskimi – po jakie narzędzia mogą sięgać nauczyciele, by wspomóc nauczanie dzieci cudzoziemskich?
PSYCHOLOGIA NAUCZANIA MIĘDZYKULTUROWEGO
Nauczanie ucznia cudzoziemskiego, szczególnie takiego, który pochodzi z terenów, na których rozgrywa się konflikt zbrojny, działają bojówki i partyzantki, lub z terenów postkonfliktowych oraz krajów i regionów o odmiennych od europejskich tradycjach politycznych i społecznych może stanowić nie lada problem dla nauczyciela. Na szczęście, coraz więcej ośrodków w Polsce wspomaga uczniów cudzoziemskich i ich rodziny doradztwem, wsparciem psychologicznym i terapeutycznym. Aby jednak uczeń, czy uczennica trafili do specjalisty, nauczyciel musi umieć wstępnie rozpoznać zaburzenia, z jakimi zmagają się dzieci, a także musi umieć je wesprzeć psychologicznie w czasie pobytu w szkole.
Wspieramy zatem nauczycieli, aby czynnie uczestniczyli we wsparciu psychologicznym uczniów cudzoziemskich i oferujemy Państwu nasz kurs dedykowany nauczycielom i kadrze bezpośrednio pracującej z dziećmi i młodzieżą migrancką.
W czasie szkolenia i warsztatów poruszane są takie zagadnienia jak:
-
Uwarunkowania rozwojowe i psychologiczne dzieci cudzoziemskich.
-
Atawistyczna postawa antyuchodźcza jako naturalna reakcja na „Obcych” (I jak jej przeciwdziałać).
-
Teoria rzeczywistego konfliktu grupowego.
-
Psychologiczne konsekwencje uchodźctwa i migracji.
-
Stereotypy, uprzedzenia i etnocentryzm i ich wpływ na kondycję psychiczną ucznia cudzoziemskiego i jego rodziny.
-
Makrospołeczne warianty relacji międzygrupowych (wyłączenie, segregacja, tygiel etniczny, wielokulturowość).
-
Poprawność polityczna, a psychologia integracji międzykulturowej.
-
Psychologiczne aspekty procesu adaptacji kulturowej (adaptacja, asymilacja, integracja, szok kulturowy).
-
Społeczna strona migracji (problemy drugiego i trzeciego pokolenia migracji, a udana lub nieudana integracja).
-
Poszkodowani przez wojnę – PTSD i trauma.
-
Elementy traumatyzujące u społeczności nowych imigrantów.
-
Zaburzenia u dzieci-migrantów (wykrycie, leczenie, rekonwalescencja, integracja).
-
Nieumiejętność dostosowania się i wynikająca z niej agresja, wycofanie, zaburzenia jedzenia, zaburzenia rozwojowe itd.
-
Zaburzenia natury fizycznej.
-
Zaburzenia natury psychicznej, społecznej i związanej z uczeniem się i bytowaniem w szkole.
-
Zaburzenia językowe.
-
Jak możesz pomóc? Praktyczne wskazówki dla nauczycieli.
PROBLEMY ADAPTACYJNE UCZNIÓW CUDZOZIEMSKICH
Nie każdy uczeń i jego rodzina będzie się borykał z problemami adaptacyjnymi. Nie u każdego też problemy te są spektakularne, zauważalne, czy nawet natężone – są dzieci, które adaptują się w niesamowitym tempie!
Co więcej: nie tylko dzieci cudzoziemskie mogą borykać się z adaptacją w szkole – problemy adaptacyjne mogą wykazywać także polskie dzieci, szczególnie reemigranci, powracający do wydawałoby się "znanego środowiska" (znanego rodzicom sprzed lat, nieznanego dziecku) oraz dzieci choćby przeniesione z innej szkoły, czy przeprowadzające się z innego regionu lub miasta.
Z tego względu warto zaznajomić się z tematyką problemów adaptacyjnych. Oczywiście kurs kładzie nacisk na adaptację dzieci cudzoziemskich, bowiem to one borykają się z największymi i najintensywniejszymi problemami adaptacyjnymi (im bardziej odmienna kultura, tym trudniejsza adaptacja i integracja), ale nie zapomina także o pozostałych grupach – w dzisiejszych czasach dzieci polskie, pozornie świetnie zintegrowane (albo przynajmniej nieodstające od normy) miewają problemy adaptacyjne, nie potrafią się zintegrować z klasą i społecznością szkolną i dlatego należy o adaptacji i integracji mówić, ćwiczyć i prowadzić warsztaty integracyjne z nauczycielami, którzy później wprowadzą ich elementy we własnych klasach i szkołach.
Jakie zagadnienia obejmuje kurs? Przede wszystkim:
-
Integracja, adaptacja, czy asymilacja? Która droga jest opłacalna społecznie (i dlaczego asymilacja nie jest dobrym wyborem – problem drugiego i trzeciego pokolenia, poszukiwania korzeni, neofityzmu-powrotu do wiary i tradycji przodków, cztery makrospołeczne warianty relacji międzykulturowych).
-
Szok kulturowy – etapy, metody i środki przezwyciężenia szoku kulturowego, metody wspierania ucznia i jego rodziny w radzeniu sobie z szokiem kulturowym.
-
Kontekst komunikacji – jak uczynić ze szkoły neutralną przystań dla uczniów? Kontekst kulturowy i jego znaczenie dla komunikacji międzykulturowej i znaczenia dla zarządzania różnorodnością.
-
Błędy artybucyjne – automatyka oceniania i wyciągania wniosków, zasada wnioskowania oparta na filtrze kulturowym, filtrze dostępnej wiedzy i filtrze poznawczym charakterystycznym dla danej kultury, unikanie błędów artybucyjnych.
-
Zróżnicowanie kulturowe – czego chcą i jak widzą i słyszą świat dzieci z innych kultur, środowiskowe warunki kształtowania filtrów poznawczych i wartościujących.
-
Doświadczenie Innego – modele wrażliwości międzykulturowej w praktyce.
-
Etnocentrym, uprzedzenia i stereotypizacja.
-
PTSD i traumy, a adaptacja i integracja.
-
Udana adaptacja i integracja – praktyczne wskazówki.
TRAUMY, PTSD I INNE OBCIĄŻENIA PSYCHOLOGICZNE DZIECI CUDZOZIEMSKICH I ICH RODZIN
Dzieci cudzoziemskie to nie tylko proces adaptacji i integracji, szok kulturowy i tworzenie trzeciej kultury (tzw. „kultury środka” charakterystycznej dla dzieci rozwijających się i dojrzewających na styku dwóch kultur). To także nieprzepracowane traumy i obciążenia psychologiczne nabyte w wyniku przeżyć, które skłoniły rodzinę do emigracji, a także w wyniku samego procesu emigracyjnego – nierzadko konieczności nagłego porzucenia domu, rodzinnych stron, sieci społecznej, znajomych smaków, zapachów, temperatury powietrza i koloru nieba… Do tej już bardzo skomplikowanej sytuacji psychologicznej i społecznej dochodzi czasami PTSD (ang. Posttraumatic Stress Disorder), które może zaburzać, a czasami, w skrajnych sytuacjach uniemożliwiać efektywną integrację z lokalną społecznością szkolną i adaptację do lokalnych warunków.
Umiejętność zauważenia sygnałów ostrzegawczych powinna być jedną z podstawowych pozadydaktycznych zdolności nauczycieli i nauczycielek i wszystkich osób pracujących z dziećmi i młodzieżą migrancką.
W związku z tym w czasie kursu poruszane są takie zagadnienia jak:
-
Psychologiczne reakcje na sytuacje stresujące i traumatyzujące.
-
Naturalne reakcje na sytuacje graniczne – atak, ucieczka, „zawieszenie systemu” – jak się sprawdza ten mechanizm u naszych uczniów?
-
O czym dzieci milczą? – czy rzeczywiście postawa psychoanalityczna ma sens? (odtwarzanie traum, czy reintegracja ze społeczeństwem?)
-
Techniki i metody autouspokojenia stosowane przez uczniów (i dlaczego nie warto zabierać im ich „magicznych” metod, zanim nie poradzą sobie z własnymi traumami?)
-
Zjawisko traumy – kiedy się pojawia, okoliczności wzmacniające traumą, metody przezwyciężenia (i dlaczego nauczyciel powinien wspierać ucznia, ale przede wszystkim skierować go do specjalisty?), jak wspierać ucznia straumatyzowanego? Jak rozmawiać o traumie ucznia z równie straumatyzowanym rodzicem?
-
PTSD – zwiastuny i objawy, mylne wstępne diagnozy, nowoczesne metody walki z PTSD, jego podłoże i konsekwencje (m.in. fizyczne zmiany w mózgu, które rzutują na całe dalsze życie dziecka). Wspieranie dziecka z PTSD i jego rodziny (także często z PTSD). Czy PTSD musi występować w reakcji na kontakt z wojną? Inne przyczyny PTSD.
-
Inne zaburzenia uczniów cudzoziemskich: zaburzenia rozwojowe, zaburzenia społeczne, zaburzenia językowe, zaburzenia zdrowotne. Metody wstępnej diagnozy i wspierania ucznia i jego rodziny w rekonwalescencji i w drodze do integracji ze społecznością szkolną i społecznością lokalną i adaptacji do nowych warunków.
-
Warsztaty radzenia sobie z odmiennością kulturową.
SYSTEMY NAUCZANIA, Z KTÓRYCH WYWODZĄ SIĘ UCZNIOWIE CUDZOZIEMSCY
Jakość porozumienia, które uda się wypracować nauczycielowi i innym pracownikom szkoły z uczniem zależy nie tylko od zdolności komunikacyjnym – duże znaczenie ma także umiejętność zrozumienia motywacji uczniów i ich rodziców.
Zrozumienie to jest niemożliwe bez dwóch rzeczy: empatii kulturowej (zasadzającej się na znajomości i przynajmniej częściowym zrozumieniu skryptów kulturowych, którymi posługują się uczniowie i ich rodzice) oraz znajomości systemu, w którym nauczyło się już obracać dziecko i jego rodzice.
Przykładowo: świadomość, że „piątka” może być fatalną oceną dla rodzica, który nie zna polskiego systemu ocen, a wywodzi się np. z Ukrainy, Białorusi, czy Chin (gdzie funkcjonują inne np. 12-stopniowe skala ocen, czyli polska „5” to odpowiednik oceny między dopuszczającą, a dostateczną po „niewłaściwym przetłumaczeniu kulturowym”), może pozwolić uniknąć nieprzyjemności zarówno uczniowi, jak i nauczycielowi.
Szkolenie skupia się na dwóch zagadnieniach, przy czym pierwsze z nich odnoszone jest od każdej narodowości funkcjonującej w danej szkole:
-
Podstawowe różnice między systemami oświaty:
-
rozpoczęcie i zakończenie roku szkolnego,
-
miejsce pobierania nauki,
-
sposób siedzenia uczniów,
-
jak uczniowie zgłaszają się do odpowiedzi,
-
jak uczniowie wyrażają chęć zabrania głosu,
-
prawa i obowiązki uczniów,
-
dni wolne od nauki,
-
system oceniania,
-
testy i egzaminy,
-
prace domowe, projekty, praca w grupach,
-
zezwolenie na korzystanie z telefonu w szkole,
-
co jest oceniane,
-
przedmioty i treści nauczania,
-
nostryfikacja dyplomów i świadectw,
-
ubiór i wygląd ucznia,
-
sposób zwracania się do nauczyciela,
-
opłaty za szkołę, prawa i obowiązki rodziców,
-
zwalnianie dziecka i usprawiedliwienie nieobecności,
-
uczestnictwo rodziny w życiu szkoły,
-
dowóz dzieci do szkoły, odbiór dzieci ze szkoły,
-
prawa światopoglądowe uczniów i ich rodziców.
-
-
Wsparcie dla rodziców i uczniów w przyswojeniu sobie zasad panujących w polskiej szkole (w tym opracowanie i przygotowanie ulotek dot. konkretnej szkoły w dwóch wersjach – dla uczniów i dla ich rodzin).
REGULACJE PRAWNE DOTYCZĄCE UCZNIÓW CUDZOZIEMSKICH
Status prawny uczniów lub ich rodziców jest wielką bolączką systemu edukacji. Dzieci i młodzież nie wiedzą często jak długo będą mogły pozostać w Polsce, czy w ogóle takie prawo zostanie im przyznane, czy ich rodzice będą mogli podjąć pracę.
Wpływa to na proces adaptacji i integracji z lokalną społecznością. Nie wiedzą także jakie mają prawa i obowiązki względem miasta, gminy, województwa i kraju, a odnalezienie się w gąszczu polskich przepisów jest dla nich nie lada wyzwaniem.
Nie wszystkie nowe wyzwania i obowiązki szkoły i nauczycieli są także oczywiste. Z tego powodu stworzyliśmy kurs nakierowany na zdobycie wiedzy z zakresu statusu prawnego uczniów i ich rodzin, a także doradztwa na poziomie podstawowym, którego będą mogli udzielić nauczyciele rodzicom i uczniom cudzoziemskim.
Aby odpowiedzieć na te pytania w ramach kursu poruszamy takie zagadnienia jak:
-
Polityka migracyjna Unii Europejskiej: legalna i nielegalna imigracja, ruchy migracyjne i kryzys migracyjny, integracja, zwalczanie nielegalnej imigracji, umowy o readmisji i ich egzekucja.
-
Legalna migracja w ramach Unii Europejskiej i z krajów spoza Unii – pracownicy, łączenie rodzin, studenci i uczniowie na wymianach edukacyjnych, długoterminowi rezydenci.
-
Polityka migracyjna Unii Europejskiej i stosowane w Unii definicje prawne: migrant, uchodźca, azylant, ekspata.
-
Mniejszości kulturowe, religijne i narodowe w polskim prawie.
-
Repatriacje i powroty.
-
Prawa człowieka nieautochtonicznych mieszkańców Polski i Europy.
-
Prawa do pobytu, pracy, edukacji (na jakich zasadach i przy jakich ograniczeniach), leczenia i prawa obywatelskie.
-
Polityka imigracyjna Polski: akty prawne, nabycie obywatelstwa, praca i nauka w Polsce, nowa ustawa o cudzoziemcach, ochrona cudzoziemców.
-
Na co zezwala system oświaty, a co jest niedozwolone? Jak zgodnie z prawem możemy wesprzeć naszych uczniów? (dodatkowe godziny dydaktyczne, pomoc nauczyciela, język polski, wsparcie w kontaktach z administracją?)
-
Tak i nie: podsumowanie praw i obowiązków pracowników szkół, uczniów i ich rodziców w świetle rozważań o prawie i wielokulturowości.
STEREOTYPIZACJA, DYSKRYMINACJA I UPRZEDZENIA – PRZECIWDZIAŁANIE
Na ulicy. W szkole. W pracy. Ponieważ ma inny kolor skóry. Włosów. Krzywy nos. Ma akcent. Nie ma akcentu. Chodzi w chuście. Nie ma chusty. Jest za gruba. Jest za chuda... Dyskryminacja zdarza się wszędzie – w szkole, kościele, polityce, mediach, miejscu pracy. Czy można jej przeciwdziałać? Czy da się ograniczyć jej wpływ? Jak się jej przeciwstawiać?
Wbrew pozorom stereotypizacja i dyskryminacja najczęściej nie wynika ze złośliwości, czy wypaczeń charakteru - postawy dyskryminujące zanikają wraz ze wzrastaniem wiedzy i umiejętności pracy międzykulturowej, międzygrupowej, czy w specyficznych środowiskach pracy.
Innymi słowy - doświadczenie codziennej współobecności, pracy, czy odpoczywania razem sprawia, że dyskryminacja i jej źródło - stereotypy i uprzedzenia zanikają. Aby jednak umieć się otworzyć na współpracę, aby umieć zarządzać współpracą w zróżnicowanym środowisku, trzeba wiedzieć, kiedy należy zareagować, trzeba umieć rozpoznać zagrożenia i objawy stereotypizacji i dyskryminacji. Bez wiedzy, nie ma możliwości działania – poruszamy się wtedy na oślep, a nie każde działanie postrzegane jako „zdroworozsądkowe” będzie efektywne.
W ramach kursu poruszane są takie zagadnienia jak:
-
Czym jest kultura i jak wpływa ona na budowanie tożsamości grupowej, stereotypów, autostereotypów i filtrów poznawczych?
-
Jak działają filtry poznawcze w komunikacji międzygrupowej?
-
Czy w Polsce występuje jakiekolwiek zróżnicowanie kulturowe?
-
Z jakich innych powodów, niż kulturowe i religijne można być dyskryminowanym?
-
Na czym polega dyskryminacja?
-
Czy da się przeciwdziałać dyskryminacji?
-
Jak zapobiegać dyskryminacji?
-
Jak rozpoznawać dyskryminację i stereotypizację?
-
Czym są uprzedzenia?
-
Jak działa zaklęte koło uprzedzeń?
-
Jakie zjawiska towarzyszą uprzedzeniom, stereotypizacji i dyskryminacji (m.in. efekt Pigmaliona)?
-
Stereotypizacja i etnocentryzm - każdy jest etnocentrykiem?
-
Tolerancja i niedyskryminowanie - skutki społeczne - bilans zysków (i strat?)
KOMPETENCJE MIĘKKIE W EDUKACJI
Współczesny rynek pracy, a co za tym idzie – także środowisko edukacyjne wymagają od pracownika nie tylko kompetencji zawodowych. Coraz częściej zdarza się, że kompetencje zawodowe stawiane są na równi z innymi kompetencjami – kompetencjami miękkimi.
Dzięki kompetencji miękkim pracownik może zbudować swoją markę, a także uzupełnić już istniejące portfolio zalet. Dodatkowo, coraz częściej okazuje się, że to jak pracujemy, jest równie istotne jak ostateczny cel pracy. W przypadku nauczyciela będzie to poziom zdawalności na wymaganych egzaminach oraz poziom przyswojenia podstawy programowej.
Coraz więcej szkół decyduje się na dostrzeżenie wartości umiejętności interpersonalnych i integrupowych u swoich pracowników, to one bowiem przekładają się na atmosferę w szkole, klasie, czy wśród kadry nauczycielskiej. I ostatecznie – także na wyniki uczniów. Jest to jednak tylko drobny ułamek korzyści, jakie zyska szkoła, nauczyciele i uczniowie, jeżeli nauczyciel zainwestuje w rozwój swoich kompetencji miękkich. Zewnętrznie ujmując zagadnienie: nauczyciel o niskim poziomie kompetencji miękkich może osiągnąć takie same wyniki egzaminów w swojej klasie, jak nauczyciel o wysokim poziomie kompetencji. Różnice pojawią przy bliższej obserwacji: uczniowie nauczyciela o wysokim poziomie kompetencji miękkich będą bardziej pewni siebie, a poziom ich zadowolenia z systemu edukacyjnego będzie wyższy. Rzadziej też grozić im będzie ulegnięcie nadmiernemu stresowi, depresji, czy problemom adaptacyjnym i integracyjnym. Oczywiście kompetencje miękkie nie są remedium na wszelkie psychologiczne i społeczne zło. Ale uczniowie uczeni przez nauczyciela z wysokim poziomem kompetencji społecznych mają znacznie większą szansę na szczęśliwe życie, wolne od dyskryminacji, uprzedzeń, czy stronniczego traktowania w murach szkoły, niż uczniowie nauczyciela o niskich kompetencjach miękkich.
Czego zatem dowiedzą się i nauczą nauczyciele i nauczycielki w czasie szkolenia? Poruszamy takie zagadnienia jak:
-
Jak pracować pod presją?
-
Jak radzić sobie ze stresem?
-
Kiedy należy podjąć działania? Jaki poziom stresu szkodzi?
-
Jak stworzyć i utrzymać atmosferę sprzyjającą pracy?
-
Jak się efektywnie komunikować?
-
Jak sobie radzić z konfliktem w miejscu pracy?
-
Jak reagować na konflikt między uczniami?
-
Konflikt z rodzicami – jak go rozwiązać?
-
Kompromis – jak do niego doprowadzić i co nie może być kwestią kompromisu?
-
Jak motywować swój zespół, klasę, rodziców?
-
Jak się automotywować?
-
Jak pracować w grupie?
-
Na czym polega budowanie zespołu?
-
Jak zbudować i zarządzać grupą?
-
Jak negocjować?
-
Mediacje w szkole.
-
Jak zarządzać czasem pracy?
-
Radzenie sobie z zarzutami i obiekcjami.
-
Jak udzielać informacji zwrotnej uczniom i ich rodzicom?
-
Jak skutecznie, efektywnie i konstruktywnie krytykować?
-
Jak pobudzić pracę w grupie?
-
Jak zamknąć pracę w grupie? Jak pożegnać się z klasą tak, by pomagała ona sobie w przyszłości?
-
Jak przeżyć „okres żałoby” po rozstaniu z grupą?
ZARZĄDZANIE ZESPOŁEM W EDUKACJI
KKM, czyli kluczowe kompetencje miękkie są szczególnie potrzebne w zarządzaniu zespołem, a więc w zarządzaniu kadrą nauczycielską oraz w zarządzaniu klasą.
Zarządzanie klasą i zespołem uczniowskim jest dodatkowo utrudnione – przez sam proces dojrzewania i dorastania uczniów i uczennic, przez media społecznościowe i nowy typ relacji społecznych, przez narastające zróżnicowanie społeczeństwa, pogłębiające się rozwarstwienie materialne i światopoglądowe Polaków, a także przez fakt obligatoryjności edukacji (w przeciwieństwie do pracy, którą można zmieniać bez większych
problemów dowolną ilość razy) i jej ograniczenia systemowe, które sprawiają, że znacznie łatwiej o bunt, także bierny, nastawienie wojownicze i antysystemowe, niż w przypadku zarządzania zespołem w firmach i organizacjach dla dorosłych.
Czy takim zespołem da zarządzać? A może uczniowie sami sobie ustalą hierarchię wartości? Czy ja -jako wychowawca, nauczycielka lub Dyrektor mam szansę realnie wpłynąć na integrację i wydajność uczniów? Oczywiście! W naszym kursie podpowiemy jak to zrobić!
W czasie szkolenia i warsztatów poruszymy się zagadnienia związane z:
-
Metodami i zasadami oceniania wydajności i stopnia integracji zespołu uczniowskiego i nauczycielskiego.
-
Metodami prowadzenia doboru efektywnych grup.
-
Ideą zróżnicowania międzygrupowego i możliwych relacji międzygrupowych.
-
Metodami budowania teamu, klasy, zespołu, zespołu badawczego, projektowego, zadaniowego itd.
-
Sposobami motywowania zespołu klasowego, badawczego, projektowego itd.
-
Narzędziami pracy grupowej.
-
Narzędziami, środkami i metodami komunikacji grupowej i komunikacji międzygrupowej.
-
Zasadami planowania i monitorowania pracy zespołu.
-
Metodami informowania zwrotnego.
-
Zarządzaniem czasem pracy, czasem komunikacji i czasem odpoczynku w klasie.
-
Mediacjami i negocjacjami na potrzeby szkolne.
-
Metodami i zasadami przeprowadzenia klasy przez kolejne szczeble rozwoju grupy (włącznie z jej rozpadem).
ZARZĄDZANIE KONTAKTEM I OBSŁUGĄ DZIECKA I RODZICA CUDZOZIEMSKIEGO W PRAKTYCE EDUKACYJNEJ
Szkoła to w znacznej mierze kontakty – z innymi pracownikami szkoły, pracownikami administracji ministerialnej, kuratorium, urzędów jednostek samorządu terytorialnego i przede wszystkim – z uczniami i ich rodzicami.
Szkoła nie jest oderwaną od rzeczywistości społecznej wyspą, czas się dla niej nie zatrzymał, nie ma też granic, które zatrzymywałyby nowe uwarunkowania, obyczaje i realia z dala. Do szkoły docierają nowe idee, pomysły, ale także nastawienie, formy grzecznościowe i wymagania dostosowane do rynku pracy i atmosfery społecznej.
Z tego powodu tak istotne jest „trzymanie ręki na pulsie społecznym”, nadążanie za ogólnymi trendami komunikacyjnymi i promowanie zdrowych postaw w komunikacji społecznej.
Aby szkoła mogła wypełniać swoje obowiązki, jej pracownicy muszą umieć porozumiewać się między sobą, z uczniami i przede wszystkim z ich rodzicami, to od nich bowiem zaczyna się całe nastawienie dziecka do edukacji, świata i nauczycieli.
Mając powyższe na uwadze opracowaliśmy kurs zarządzania kontaktem i obsługą dziecka i rodzica cudzoziemskiego, przy czym kurs ten wiele wnosi także w odniesieniu do kontaktu z polskimi rodzicami, szkolenie porusza bowiem takie zagadnienia jak:
-
Specyfika kontaktu nauczyciel-rodzic.
-
Podstawy efektywnej komunikacji z rodzicem dziecka cudzoziemskiego.
-
Komunikacja instytucjonalna w obsłudze rodzica cudzoziemskiego.
-
Błędy atrybucyjne, szumy komunikacyjne, szumy kulturowe.
-
Stereotypizacja, uprzedzenia i dyskryminacja.
-
Adaptacja, integracja, czy asymilacja? (I dlaczego asymilacja nie działa na dłuższą metę?)
-
Radzenie sobie z problemami w komunikacji.
-
Konflikt w komunikacji.
-
Radzenie sobie z trudnym rodzicem.
-
Efektywne komunikowanie (feedback).
-
Negocjacje i mediacje.
-
Planowanie kontaktu.
-
Utrzymanie i zamknięcie obopólnie zadowalającego kontaktu.